چهارشنبه هفته‌ قبل در نخستین « عصرانه ماهنامه پیوست » در کنار تعدادی از کاربران شبکه‌های اجتماعی با وزیر ارتباطات گپ و گفتی داشتیم. عمده اشتراک کاربران حاضر در جلسه فعالیت، تجربه و علاقه به فناوری اطلاعات و حوزه‌های وابسته بود که به ابتکار میزبان با دیدگاه‌ها و سطح دانش متنوع برای این جلسه دعوت شده بودند. همین تنوع فکری همین باعث شد سوالات و دغدغه‌های گوناگونی از مسایل مربوط به زیرساخت ایتنرنت گرفته تا ایراد در لایه‌های کاربردی و محتوایی مورد بحث قرار بگیرد. هرچند در این جلسه این فرصت را داشتم که نظراتم را از نزدیک با وزیر ارتباطات و دیگر دوستان مدعو در میان بگذارم اما چند بحث مهم هست که مایلم اینجا درباره آنها کمی بیشتر توضیح بدهم. 

افشای یک شبکه فساد ارزش افزوده و تبلیغات

آذری جهرمی در پاسخ به سوالی پیرامون پیامک‌ها و خدمات ارزش افزوده که آشکار و پنهان هزینه‌های فراوانی به شهروندان تحمیل می‌کنند به تشریح روند شکل‌گیری این شبکه‌های تبلیغاتی پرداخت و از روزگاری گفت که درآمد کل پیامک‌ها ۳ هزار میلیارد تومان بود و ۶۰٪ این مبلغ سهم خدمات ارزش افزوده، محتوا، تبلیغات یا پیامک‌های ناخواسته و جمعی بود.

او ادامه داد اخیرا در جلساتی با مدیران اپراتورهای موبایل از آنان خواسته با خدمات ناخواسته ارزش افزوده برخورد شدیدتری انجام دهند. آذری جهرمی گفت دیشب مدیر یکی از اپراتورها از کشف یک شبکه بزرگ فساد مالی در پوشش خدمات ارزش افزوده خبر داد و برای تشریح دقیق این ماجرا منتظر گزارش کتبی اپراتور مربوطه هستیم. آقای جهرمی چند روز بعد در مصاحبه با رشیدپور در برنامه حالا خورشید هم بحث برخورد با این شبکه را دوباره مطرح ک رد.

فعلا باید امیدوار باشیم آذری جهرمی سر حرفش بماند و گزارش فساد کشف شده را افشا کند و اطلاعات و مستندات را در اختیار مقامات محترم قضایی قرار دهد.

اسنپ نقض حریم خصوصی با تمام توان

در میان اپلیکیشن‌های معروف ایرانی شاید هیچ‌کدام به اندازه اسنپ در مظان اتهام برای جاسوسی و نقض حریم خصوصی کاربران قرار نگرفته‌اند. حکایت تجسس اسنپ هربار به نوعی به موضوع داغ روز بدل می‌شود. واقعیت این است که این اپلیکیشن تاکسی آنلاین خودبخود دسترسی‌های متنوعی به گوشی کاربران دارد و اطلاعات زیادی را از کاربر رصد می کند اما مدیران اسنپ نشان‌ داده‌اند هیچ‌گاه به این دسترسی‌های قابل توجیه پایبند نبوده‌اند و همواره در گوشی رانندگان و مسافران دنبال اطلاعات و حتی عملیات مختلفی بوده‌اند و در بعضی موارد حتی پس از افشای تجسس به آن معترف نیز شده‌اند.

توضیح تصویر: توییت نشان‌دهنده تجسس اسنپ از گوشی مسافران برای استفاده احتمالی از اپ‌های رقیب اسنپ نظیر: کارپینو، دینگ، چیتاکس، تپسی، قونقا و ... اسنپ بعد از انتشار این موضوع گفت که این امکان را نسخه‌های بعدی اپلیکیشن خود حذف می‌کند

یکی از موارد جالبی که آذری جهرمی در عصرانه پیوست به آن اشاره کرد نیز مربوط به یکی از نخستین اقدامات جنجالی اسنپ بود. آذری جهرمی گفت به اسنپ در موضوع حذف یک اپ و حریم خصوصی کاربران تذکر دادیم و ولی بعد معاونم را  احضار کردند و توضیح خوستند. 

متاسفانه فضای جلسه مجالی برای کسب اطلاعات دقیق‌تر از آذری جهرمی نگذاشته بود و حجم بالای سوالات حضار، امکان پیگیری دقیق بعضی نکات را فراهم نمی کرد اما نگاهی به کارنامه اسنپ خارج از لطف نیست.

ای‌کاش آ‌ذری جهرمی یا وزارت ارتباطات گام‌های عملی‌تر برای برخورد با اپ‌های ناقض حریم خصوصی و اطلاعات شخصی کاربران از خود نشان دهند.

راهی سیستماتیک برای مقابله با فیلترینگ توییتر و بیشتر

کاهش فیلترینگ و به‌طور خاص رفع‌فیلتر توییتر به‌طور طبیعی عمومی‌ترین خواسته کاربران توییتر در دیدار با وزیر ارتباطات بود. روزی نیست که در توییتر کاربران در مورد فیلترینگ به وزیر گلایه نکنند. اما عصرانه پیوست مجالی خودمانی شد که این‌بار وزیر راهی برای مقابله با فیلترینگ توییتر پیشنهاد دهد. 

به‌طور خلاصه چند راه قانونی برای فیلتر یا رفع فیلتر یک سایت یا اپ در کشور وجود دارد. معمول‌ترین شیوه رای به فیلترینگ یا رفع‌فیلتر در کمیته تعیین مصادیق مجرمانه است. ترکیب فعلی این کمیته با رای نمایندگان دولت و مجلس به گونه‌ای است که در صورت رای‌گیری توییتر از فیلتر خارج می‌شود و احتمال کمی دارد این کمیته در کل به فیلترینگ بیشتر شبکه‌های اجتماعی رای دهد. اما آذری جهرمی در مورد این کمیته به نکته جالبی اشاره کرد و آن اینکه بیش از یک سال و نیم است که جلسات این کمیته تشکیل نشده در نتیجه بحث رفع فیلترها معلق مانده است. تشکیل جلسات بطور معمول وظیفه دبیر کارگروه است. 

راه دیگر فیلتر یا رفع فیلتر دستور قضایی است. اینکه قاضی ممکن است رای به فیلتر شدن شبکه ای بدهد موردی است که برای توییتر و تلگرام اتفاق افتاده، هرچند فیلترینگ تلگرام را می‌توان ناشی از «اجماع نظام» دانست اما آقای جهرمی عقیده داشت فیلترینگ توییتر محل ایراد قانونی است چرا که یک قاضی در خراسان رضوی حکم به فیلترینگ توییتر داده و به اعتقاد بسیاری از اهل فن، از جمله آذری جهرمی حکم یک قاضی از مشهد حکمی محلی است و امکان تسری به کل کشور را ندارد.

اما چه باید کرد ؟ یکی از بحث‌های مطرح شده توسط وزیر ارتباطات ارایه لایحه‌ای قانونی برای منع از فیلترکردن توسط قضات باشد اما چنین لایحه‌ای طبق قانون باید به تایید رییس قوه قضایی برسد و سپس برای تصویب به مجلس ارایه شود. 

اینجا بود که آذری جهرمی ضمن توضیح شرایط فوق، تصویب طرح در مجلس را راه حل موضوع دانست. چنانچه نمایندگان مجلس برای تدوین و تصویب طرحی اقدام نمایند که دادگاه‌ها را از حکم فیلترینگ منع کند و بررسی وقوع جرم را در این زمینه به کمیته تعیین مصادیق بسپارد می‌توان امیدوار بود بسیاری از اشتباهات فیلترینگ برطرف شوند. وزیر ارتباطات تاکید داشت بیشترین قربانیان فیلترینگ  استارت‌آپ‌ها هستند که در مواجه با شاکیان خصوصی در مواردی حتی پیش از انجام مراحل کامل دادرسی و صدور حکم قطعی فیلتر می‌شوند. 

از همین نویسنده: 

- از فنا تحریم سخن بگوییم

- استارتاپها خط مقدم نبرد با سلطه